Er bestaat niet de minste twijfel over de weldoende
effecten die sport en bewegen op onze gezondheid uitoefenen. Talloze studies
hebben aangetoond dat beweging leidt tot een sterke reductie van ziekten van
hart en bloedvaten, diabetes, osteoporose, bepaalde tumoren en ook depressie.
Toch betekent dit niet dat sport per definitie goed is
voor iedereen: de belasting voor het hart is groot, de mentale stress is niet
te onderschatten en bij duursport kunnen dehydratatie en verstoorde zoutbalans
voor ernstige problemen zorgen. Het risico op acute en chronische sportletsels
is eveneens een belangrijk aandachtspunt.
Daarom is het van groot belang dat sporters zich op
regelmatige basis medisch laten screenen. De bedoeling van dit onderzoek is het preventief opsporen van risicofactoren die
gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken tijdens sportbeoefening.
PLOTSE DOOD
Het is toch altijd weer even slikken wanneer in de media berichten verschijnen over een
meestal jonge sporter die plots komt te overlijden. Meestal is het
onderliggende mechanisme een ritmestoornis waardoor de hartkamers
ongecontroleerd gaan samentrekken en onvoldoende zuurstof naar de hersenen
pompen. Als onderliggende oorzaak weerhouden we drie soorten problemen:
- aangeboren afwijkingen van hartspier, hartkleppen of
grote bloedvaten
- elektrische geleidingsstoornissen
- vernauwingen op de kransslagaders
Bij een sportkeuringsonderzoek gaan we op zoek naar
deze oorzakelijke afwijkingen.
In 80% van de gevallen van plotse dood zijn er
voorafgaande symptomen of klinische tekens die we bij screening kunnen
detecteren.
Plotse dood treft ongeveer 1 op 45.000 sportmensen.
Men registreert 1 geval per 7 miljoen sporturen.
PROTOCOL
Het IOC en de Europese cardiologische liga ontwierpen
een gestandaardiseerd protocol voor screening van atleten en noemden dit het
Lausanne-protocol. Dit protocol omvat drie onderdelen:
- medische vragenlijst over persoonlijke en familiale
medische voorgeschiedenis (in te vullen op www.sportkeuring.be)
- klinisch onderzoek met nazicht van bloeddruk, grote
bloedvaten en hart-longauscultatie
- een elektrocardiogram in rust
Indien uit één van deze onderdelen een mogelijke
risicofactor naar voor komt, worden verdere analyses zoals echografie van het
hart, monitoring hartritme en inspanningscardiogram aangeraden.
Deze aanpak vormt ook de basis van de Vlaamse
Aanbeveling voor Sportmedisch Onderzoek (VASO-protocol) die sinds enkele jaren
op grote schaal wordt toegepast.
AANBEVELING
Alle competitieve sporters laten zich best om de twee
jaar screenen volgens de regels van het
Lausanne-protocol.
Een cardiogram is enkel zinvol vanaf de leeftijd van
14 jaar. Op jongere leeftijd is dit moeilijk te interpreteren. De belasting
tijdens hetv sporten is ook nog niet zo zwaar en we zien zelden gevallen van
plotse dood in deze leeftijdscategorie.
VERDERE INHOUD
Een goed sportmedisch onderzoek heeft naast de
preventie van plotse dood uiteraard ook aandacht voor andere elementen:
- bepaling longfunctie om inspanningsastma op te sporen
- bepaling lichaamssamenstelling om advies te kunnen
geven over streefgewicht en vetpercentage
- locomotorisch onderzoek in kader van
blessurepreventie: opsporen van risicofactoren op overbelastingsletsels.
- overlopen van eventuele medische problemen uit
het verleden
- bloedanalyse
BESLUIT
Naar aanleiding van de licentie-aanvragen die in deze
periode van het jaar moeten gebeuren is een goed sportmedisch onderzoek een
absolute aanrader.
Zo neem je een gezonde start en kan je hopelijk vooruitkijken naar een nieuw seizoen zonder
veel medische problemen.
Dr
Peter Janssens
Sportarts-
Erkend keuringsarts Vlaamse Gemeenschap