zondag 7 oktober 2018

Hoe preventief onderzoek plotse overlijdens bij sporters kan voorkomen


Er bestaat niet de minste twijfel over de weldoende effecten die sport en bewegen op onze gezondheid uitoefenen. Talloze studies hebben aangetoond dat beweging leidt tot een sterke reductie van ziekten van hart en bloedvaten, diabetes, osteoporose, bepaalde tumoren en ook depressie.
Toch betekent dit niet dat sport per definitie goed is voor iedereen: de belasting voor het hart is groot, de mentale stress is niet te onderschatten en bij duursport kunnen dehydratatie en verstoorde zoutbalans voor ernstige problemen zorgen. Het risico op acute en chronische sportletsels is eveneens een belangrijk aandachtspunt.
Daarom is het van groot belang dat sporters zich op regelmatige basis medisch laten screenen. De bedoeling van dit onderzoek is het preventief opsporen van risicofactoren die gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken tijdens sportbeoefening.

PLOTSE DOOD

Het is toch altijd weer even slikken wanneer  in de media berichten verschijnen over een meestal jonge sporter die plots komt te overlijden. Meestal is het onderliggende mechanisme een ritmestoornis waardoor de hartkamers ongecontroleerd gaan samentrekken en onvoldoende zuurstof naar de hersenen pompen. Als onderliggende oorzaak weerhouden we drie soorten problemen:
- aangeboren afwijkingen van hartspier, hartkleppen of grote bloedvaten
- elektrische geleidingsstoornissen
- vernauwingen op de kransslagaders
Bij een sportkeuringsonderzoek gaan we op zoek naar deze oorzakelijke afwijkingen.
In 80% van de gevallen van plotse dood zijn er voorafgaande symptomen of klinische tekens die we bij screening kunnen detecteren.
Plotse dood treft ongeveer 1 op 45.000 sportmensen. Men registreert 1 geval per 7 miljoen sporturen.

PROTOCOL

Het IOC en de Europese cardiologische liga ontwierpen een gestandaardiseerd protocol voor screening van atleten en noemden dit het Lausanne-protocol. Dit protocol omvat drie onderdelen:
- medische vragenlijst over persoonlijke en familiale medische voorgeschiedenis (in te vullen op www.sportkeuring.be)
- klinisch onderzoek met nazicht van bloeddruk, grote bloedvaten en hart-longauscultatie
- een elektrocardiogram in rust
Indien uit één van deze onderdelen een mogelijke risicofactor naar voor komt, worden verdere analyses zoals echografie van het hart, monitoring hartritme en inspanningscardiogram aangeraden.
Deze aanpak vormt ook de basis van de Vlaamse Aanbeveling voor Sportmedisch Onderzoek (VASO-protocol) die sinds enkele jaren op grote schaal wordt toegepast.

AANBEVELING

Alle competitieve sporters laten zich best om de twee jaar screenen volgens de regels van het  Lausanne-protocol.
Een cardiogram is enkel zinvol vanaf de leeftijd van 14 jaar. Op jongere leeftijd is dit moeilijk te interpreteren. De belasting tijdens hetv sporten is ook nog niet zo zwaar en we zien zelden gevallen van plotse dood in deze leeftijdscategorie.

VERDERE INHOUD

Een goed sportmedisch onderzoek heeft naast de preventie van plotse dood uiteraard ook aandacht voor andere elementen:
- bepaling longfunctie om inspanningsastma op te sporen
- bepaling lichaamssamenstelling om advies te kunnen geven over streefgewicht en vetpercentage
- locomotorisch onderzoek in kader van blessurepreventie: opsporen van risicofactoren op overbelastingsletsels.
- overlopen van eventuele medische problemen uit het  verleden
- bloedanalyse

BESLUIT

Naar aanleiding van de licentie-aanvragen die in deze periode van het jaar moeten gebeuren is een goed sportmedisch onderzoek een absolute aanrader.
Zo neem je een gezonde start en kan je hopelijk  vooruitkijken naar een nieuw seizoen zonder veel  medische problemen.
Wil je meer weten over sportmedische screening, kijk dan op onze website

Dr Peter Janssens
Sportarts- Erkend keuringsarts Vlaamse Gemeenschap